Poema de Rosalía de Castro, da súa primeira obra en galego Cantares Gallegos (1863).

De acordo co contido deste libro, é unha composición sinxela, de resonancias populares, tanto pola métrica como polos recursos empregados, mais non exenta de elaboración poética. Responde tamén ao método de composición de todo o libro, ao figurar ao final dous versos populares, perfectamente integrados no texto, nos que se baseou a autora.

O tema é amoroso (como outros varios), e seguindo a tónica xeral da obra,  o eu lírico non é a autora, senón un protagonista masculino, que é quen relata as súas propias penas. Ese eu lírico diríxese á que foi a moza dos seus soños. 

O argumento é tamén sinxelo: o narrador rememora unha declaración pasada, a aceptación e posterior traizón e o seu actual desexo de vinganza; e está estruturado en dúas partes, aínda que dentro da primeira hai unha subdivisión clara (1-8/9-l6). Todo dito cunha grande musicalidade fónica que lle vén dada polo predominio de consoantes sonoras e abundancia de nasais.

Comeza a composición "in media res", no medio da acción, e a localización desa situación só nos será dada na segunda subparte.Os oito primeiros versos van entre aspas pois son unhas palabras textuais que o protagonista pronunciou. Poderemos ver a sutil elaboración de Rosalía, que nos dá xa pistas desde a primeira palabra sobre cal vai ser o desenlace do poema.

Os dous primeiros, de construción semiparalelística, expoñen o grande amor do protagonista cara á meniña: o feito de estaren en pasado (=acabado) e que 3 dos 4 acentos recaian sobre i (vogal de timbre agudo) fai que nos soe como un berro desesperado e intenso, que contrasta coa placidez do imperfecto seguinte (=acción durativa) e a estampa idílica que presenta neses seis versos. A acción queda estancada, estamos ante un cadro idílico de recreación, non hai verbos e practicamente temos aquí acumulados todos os adxectivos do poema. É a idealización da amada, e para iso válese de símiles cos máis fermosos (populares, tópicos) elementos da natureza, acumulándoos coa axuda de  figuras retóricas que intensifican o significado supremo que para el tiña a moza: comeza identificándoa -mediante unha gradación ascendente- coa luz (gradación que plasma o progresivo aumento do amor: desde a pálida lúa ate o sol, fonte de calor e vida); a esa gradación hai que lle engadir primeiro a ausencia de adxectivos e logo a construción paralelística, intensificativa de adxectivo + substantivo (“branca aurora e claro sol”), con esa anteposición subxectiva que expresa os seus sentimentos: a brancura, a claridade, os símbolos de pureza da moza, que era o máis perfecto que el nunca vira. Pero a intensificación acumula de tal xeito os símbolos de pureza, que nos converten a moza en algo case sobrenatural: o verso 5 é un quiasmo pleonástico que insiste na limpeza, na frescura, e á súa vez garda -sempre co mesmo afán intensificador- un dobre xogo de quiasmo (branca aurora/auga limpa) e paralelismo (claro sol/fresca fonte) co verso anterior.No 6º compáraa coa flor máis fermosa por excelencia, pero ademais non dun xardín calquera, senón co de Dios (e aquí aparece xa explícito o elemento sobrenatural do que antes falábamos), continuando coa ansia intensificadora por medio desa dobre construción substantivo + de + substantivo + de + substantivo (“rosa do xardín de Dios”) .E acaba a descrición con dous versos paralelísticos, (máis estancamento, máis intensificación) que ademais son totalmente sinónimos, non engaden nada novo, e mesmo atendendo á concreción e abstracción son idénticos:

ABSTRACTO+DE+POSESIVO+CONCRETO

alentiño               peitovida                corazón

Vemos pois como en toda esta 1ª subparte, case todos os substantivos (menos alentiño e vida) son concretos. Xoga así Rosalía a conseguir a idealización, a abstracción dos sentimentos, mediante cousas concretas, naturais e populares, que se entenden por todos, e non mediante conceptos abstractos de difícil comprensión.Os oito versos seguintes, a 2ª subparte, constitúen, no decorrer lóxico, un momento anterior ao xa narrado: é a ambientación das palabras: o lugar (concreto), o tempo (indefinido), e a situación persoal de cada un.Dicíamos ao comezo que aquelas non eran palabras textuais; agora temos a clave que nolo indica: "Así che falei un día" foi polo tanto unha declaración amorosa e loxicamente non se puido facer en pasado (quíxente, tívenche, eras). Se non son palabras textuais, aí está a man do poeta con algunha intención: sutilmente Rosalía fai unha superposición de planos temporais (cambia o presente lóxico por un pasado narrativamente ilóxico) para que o lector non se engane, xa desde o primeiro verso: non vai ler un amor pleno, realizado, senón algo frustrado, xa acabado no tempo.A situación dos dous protagonistas está tamén maxistralmente plasmada:- a del mediante dous versos paralelísticos e anafóricos, que intensifican o seu estado, recalcado ademais pola contradición semántica: como contraditorio é o seu ánimo ante a dúbida do resultado.- a dela mediante 4 versos nos que practicamente por primeira vez fai a súa aparición o encabalgamento, suave, como se o home tivese présa por coñecer a súa resposta. A súa actitude é presentada xa como contraposta á del: non hai coordinación, senón “mentres que”, e ademais ela está depenicando unha flor (símbolo popular de indecisión) o que ao mesmo tempo lle serve de ocultación, e aparece a primeira palabra negativa e clave de todo o texto: TRAICIÓS (se ben antes aparecían palabras que poderíamos considerar negativas -“angustia”, “oprimido”-, estas estaban relacionadas cunha situación concreta e contraditoria, que encerra en si mesma o positivo e o negativo e non en relación directa co tema) non percibida naquel momento polo mozo.A segunda parte, aínda que enlazando coa anterior, supón unha ruptura, pois aí estarán os sentimentos do presente e non só as lembranzas do pasado.Comeza coa resposta da moza, ese ansiado si sabiamente realzado polo hipérbato e a prenda de amor regalada, ese caraveliño, ese símbolo tenramente engrandecido polo diminutivo cariñoso, que é o máis prezado para o home.Pero o sentimento actual, a realidade, xorde bruscamente, entre exclamacións que non se poden conter, rompendo a delicia do pasado. Nela, o caraveliño perde o seu diminutivo e adquire unha dobre adxectivación (único caso en todo o texto) totalmente negativa: un paradoxal caravel negro e maldito. E só despois deste exabrupto pode explicar o que pasou (que o lector aínda descoñece): o tempo, que todo o leva, tamén levou o amor: a felicidade, o idilio, durou pouco, como xa presaxiaba o depenicar inconsciente da moza e os reflexos de traizón. E acaba o poema con eses puntos suspensivos, ferintes e tristes que seguen levando o caravel cada vez máis lonxe.O único que lle queda por facer agora á autora é integrar a maldición popular (irónica) como desexo vingativo do mozo ferido e traizoado...Poderíamos concluír logo, en poucas palabras, que estamos ante un poema costumista (de asunto amoroso) característico de Rosalía, no que partindo de elementos populares e sinxelos (o dito, os recursos, as figuras, os símbolos...) crea unha composición lírico-narrativa (conta unha situación, mais predomina o sentimento) estilisticamente elaborada (a interferencia temporal, o xogo co caravel...), dunha grande beleza e forte musicalidade.(Comentario por Anxo González Guerra // Vitoria Ogando Valcárcel -ogalego.eu)